Działając w imieniu Polskiego Stowarzyszenia Przewodników Wysokogórskich („PSPW”), w podsumowaniu konferencji „Ustawa o usługach turystycznych – proponowane kierunki zmian” zorganizowanej w dniu 17 października 2008 r. przez Zakład Prawa i Organizacji Turystyki Instytutu Turystyki i Rekreacji AWF w Krakowie („Konferencja”), pragnę przedstawić stanowisko PSPW w przedmiocie dalszych prac nad nowelizacją ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych („Ustawa”). Na przedmiotowej Konferencji PSPW reprezentowane było przez Ryszarda Gajewskiego – Wiceprezesa Zarządu PSPW oraz Macieja Kożuchowskiego – prawnika z Kancelarii Prawnej GESSEL, który zaprezentował stanowisko PSPW wobec projektu założeń nowelizacji ustawy przygotowanego przez zespół kierowany przez Pana dr. Jerzego Raciborskiego („Projekt Nowelizacji”). Jak wykazał przebieg dyskusji w trakcie Konferencji, potrzeba wprowadzenia do polskiego systemu prawnego regulacji zasad świadczenia usług oraz nabywania uprawnień przez przewodników wysokogórskich, w tym zwłaszcza kwestia honorowania w Polsce uprawnień nadawanych przez Międzynarodową Unię Związków Przewodników Górskich („IVBV”) nie wywołuje kontrowersji w szeroko rozumianym środowisku organizacji związanych z turystyką górską, w tym w szczególności cieszy się poparciem zarówno Tatrzańskiego Parku Narodowego jak i przewodników tatrzańskich. W związku z powyższym, podtrzymując pozytywną ocenę kierunku zmian w zakresie regulacji pracy przewodników wysokogórskich zaproponowanych w Projekcie Nowelizacji, zaprezentowaną podczas Konferencji, pragnę przedstawić szczegółowe uwagi PSPW w tym przedmiocie.
Przede wszystkim pragniemy zwrócić uwagę, iż ogólnym standardem w zakresie uznawania przez państwa wysokogórskie uprawnień nadawanych przez IVBV (stanowiących de facto potwierdzenie najwyższego
standardu umiejętności w zakresie przewodnictwa wysokogórskiego) jest automatyzm „dopuszczania” do świadczenia usług przewodnika wysokogórskiego na podstawie okazania legitymacji IVBV, bez potrzeby wykazywania przez legitymującą się nią osobę jakichkolwiek dodatkowych przesłanek czy składania przez nią wniosków o umieszczenie we właściwej ewidencji krajowej. Mając powyższe na uwadze, proponujemy rozważenie nadania ust. 3 art. 34a Projektu Nowelizacji następującego brzmienia: „Minister właściwy do spraw turystyki określi, w drodze rozporządzenia, międzynarodowe organizacje zrzeszające przewodników turystycznych, których certyfikaty (legitymacje) uznaje się za równoznaczne z posiadaniem odpowiednich
uprawnień przewodnika turystycznego w rozumieniu ustawy.”
Powyższe rozwiązanie pozwoli na wprowadzenie w Polsce wzmiankowanego już, światowego standardu w zakresie automatyzmu uznawania uprawnień przewodnika wysokogórskiego IVBV oraz pozwoli uniknąć
ewentualnych wątpliwości interpretacyjnych związanych z faktem, iż IVBV nie wydaje certyfikatów, ale ważne okresowo legitymacje – potwierdzające posiadanie uprawnień przewodnika wysokogórskiego. Zapis w proponowanym przez nas kształcie umożliwi ministrowi właściwemu do spraw turystyki wydanie rozporządzenia, w którym możliwe będzie wskazanie IVBV jako organizacji międzynarodowej uprawnionej do nadawania uprawnień przewodników wysokogórskich równorzędnych z polskimi uprawnieniami przewodnika wysokogórskiego, nie pozostawiając miejsca na ewentualne wątpliwości interpretacyjne w tym zakresie.
W tym kontekście pragniemy także podtrzymać nasze zdecydowane poparcie dla wprowadzenia ustawowego rozróżnienia kompetencji przewodników górskich i wysokogórskich, uprawnionych do prowadzenia turystów po górach wysokich typu alpejskiego oraz trasach wymagających przygotowania alpejskiego. W trakcie Konferencji Pan dr Jerzy Raciborski wskazał, że zamiarem zespołu przygotowującego Projekt Nowelizacji było
pozostawienie szkolenia przewodników wysokogórskich odpowiednim organizacjom międzynarodowym (a więc w praktyce IVBV), co w naszej ocenie jest rozwiązaniem racjonalnym. Już obecnie, nawet pomimo braku regulacji polskiego prawa krajowego w tym przedmiocie, osoby kończące polskie szkolenie organizowane przez PSPW, zgodne ze standardem IVBV, uzyskują uprawnienia międzynarodowe, honorowane w pozostałych państwach stowarzyszonych w IVBV. Należy przy tym podkreślić, że powyższe tym bardziej wskazuje na potrzebę wprowadzenia zasady „automatyzmu” uznawania odpowiednich uprawnień nadawanych przez organizacje międzynarodowe, czego niestety nie przewidywał Projekt Nowelizacji, wymagając od osoby posiadającej właściwy certyfikat międzynarodowy, spełnienia pozostałych przesłanek określonych w art. 22 Projektu Nowelizacji oraz dopełnienia procedury rejestracyjnej określonej w art. 28 Projektu Nowelizacji.
Przemawia to za zasadnością proponowanego przez nas brzmienia art. 34a ust. 3 wskazanego powyżej.
Reprezentowane przeze mnie PSPW pragnie wreszcie ponownie podkreślić potrzebę jak najszybszego uregulowania w polskim prawie krajowym zasad świadczenia usług przez przewodników wysokogórskich.
Pomimo, że przedmiotowe zmiany legislacyjne dotyczą de facto bardzo wąskiej grupy osób, to jednak zaniechanie ich wprowadzenia tj. zaniechanie wprowadzenia do polskiego systemu prawnego nowej kategorii przewodników, tj. przewodników wysokogórskich, szkolonych i egzaminowanych zgodnie z międzynarodowymi standardami IVBV a zatem posiadających uprawnienia do świadczenia usług na terytorium wszystkich państw członkowskich IVBV, może naruszać zasadę swobodnego przepływu usług na terytorium Unii Europejskiej poprzez ograniczenie dostępu do polskiego rynku świadczenia usług przewodnika wysokogórskiego.
Pozostaje mieć nadzieję, że prace zespołu kierowanego przez Pana dr. Jerzego Raciborskiego pozwolą na uniknięcie tego zagrożenia oraz wprowadzenie do polskiej legislacji światowych standardów pracy przewodników wysokogórskich.
Z poważaniem,
Beata Gessel – Kalinowska vel Kalisz
radca prawny, wspólnik zarządzający