1 lipca 2023 r. mamy małą rewolucję jeśli chodzi o dochodzenie roszczeń przez konsumentów względem przedsiębiorców. W tym dniu wchodzi w życie nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego, która wprowadza do tego kodeksu nowy rodzaj postępowania odrębnego – postępowanie z udziałem konsumentów (art. 45814 – art. 45816).
Jedną z ważniejszych zmian wprowadzanych przez te przepisy jest wprowadzenie możliwości wytoczenia przez konsumentów powództwa przed sądem właściwym dla swojego miejsca zamieszkania. Zgodnie z a§ 4 art. 45814 k.p.c.):
W sprawach rozpoznawanych według przepisów niniejszego działu konsument może wytoczyć powództwo również przed sąd właściwy dla miejsca swojego zamieszkania. Nie dotyczy to spraw, w których właściwość sądu jest wyłączna.
Zgodnie z podstawową zasadą obowiązującą do czasu wejścia tych przepisów powództwo powinno być wytyczone przed sądem właściwym dla miejsca zamieszkania/siedziby pozwanego. Jeśli chodzi o usługi turystyczne w praktyce właśnie najczęściej konsumenci musieli występować z pozwami przed sądem właściwym dla siedziby przedsiębiorcy. W praktyce oznaczało to konieczność występowania np. przez klientów Itaki do sądu w Opolu, a przez klientów Rainbow przed sądem w Łodzi, co niewątpliwie mogło stanowić często dodatkowe utrudnienie. Inna sprawa to np. możliwość większej przewidywalności rozstrzygnięć ze strony przedsiębiorców, których sprawy były rozpatrywane w tym samym sądzie. W praktyce można wnieść pozew np. przed sądem właściwym dla miejsca wykonania umowy (art. 34 k.p.c.), ale to również z uwagi na specyfikę usług turystycznych najczęściej niewiele poprawiało sytuację podróżnego (mówiąc w pewnym uproszczeniu).
Niewątpliwie jednymi z ważniejszych beneficjentów nowych przepisów będą więc konsumenci usług turystycznych. Od 1 lipca 2023 r. mogą więc oni wnosić pozwy przeciwko przedsiębiorcom (np. organizatorom turystyki, hotelarzom czy przewoźnikom) przed sądem właściwym dla ich miejsca zamieszkania.
Powyższe zmiany oznaczają nie tylko udogodnienie dla konsumentów, ale też pewne obowiązki dla przedsiębiorców. Powinni oni zweryfikować stosowane przez nich umowy i wzorce umów. Jeśli przedsiębiorca w tych dokumentach określa – co się czasem zdarza – że sądem właściwym w przypadku ewentualnego pozwu konsumenta przeciwko przedsiębiorcy jest sąd właściwy dla siedziby przedsiębiorcy, to taka treść powinna zostać zmieniona. Należy wskazać, że nie jest to jedyna możliwość, bo konsument może wytoczyć powództwo również przed sąd właściwy dla miejsca swojego zamieszkania.
Piotr Cybula
PRAWO TURYSTYCZNE 