
PS. poprosiłem Park Gór Stołowych o zmianę treści tego komunikatu.
Niedawno na stronie Rzecznika Praw Pasażerów pojawiła się informacja o terminach, w których są rozpatrywane wnioski pasażerów dotyczące rozporządzenia 261/2004. Trzeba jasno powiedzieć – zmiana dotychczasowego modelu rozpatrywania tego rodzaju skarg na przewoźników lotniczych przez Prezesa ULC w trybie administracyjnym na obecny model rozpatrywania wniosków przez Rzecznika Praw Pasażerów zakończyła się porażką, przynajmniej na obecną chwilą. Oczywiście wcześniejszy model wymagał pewnych zmian, a przede wszystkim wzmocnienia „osobowo-infrastrukturalnego”. Abstrahując od innych kwestii, bardzo krytycznie należy ocenić termin rozpatrywania przez Rzecznika Praw Pasażerów wniosków pasażerów. Jeśli w komunikacie z 30 lipca 2021 r. pojawia się informacja, że: „Aktualnie rozpatrywane są wnioski złożone w grudniu 2019r. i styczniu 2020r.” to ile czasu czeka się na rozpatrzenie tego wniosku? Przypomnę, że zgodnie z przyjętym regulaminem: „Rozpatrzenie wniosku, przeprowadzenie postępowania ADR oraz udostępnienie stronom wyniku postępowania ADR powinno nastąpić nie później niż w ciągu 90 dni od dnia doręczenia kompletnego wniosku Rzecznikowi”. Zmiany są więc konieczne. Problem był już wcześniej dostrzegany (z niektórych komunikatów Rzecznika Praw Pasażerów dostrzec można poczucie pewnej bezsilności), ale od wielu miesięcy nie widać jakiejkolwiek chęci zmiany tego stanu rzeczy. Trudno w takich okolicznościach tego rodzaju postępowanie uznać za spełniające unijny wymóg zapewnienia pasażerom efektywnej ochrony. Moim zdaniem sprawa dojrzała do poważnej dyskusji i zaangażowania się organów zajmujących się w Polsce ochroną praw konsumentów (poszkodowani pasażerowie to jednocześnie najczęściej konsumenci w rozumieniu polskiego prawa). Przypomnę, że już pod koniec 2019 r. tego rodzaju problemami zainteresował się Rzecznik Praw Obywatelskich (Rzecznik Praw Obywatelskich interweniuje w sprawie Rzecznika Prawa Pasażerów, Nie ma pieniędzy na rozpatrywanie skarg pasażerów linii lotniczych).
Komunikat Rzecznika Praw Pasażerów z 30 lipca 2021 r.
Z uwagi na bardzo dużą liczbę wniosków składanych do Rzecznika liczoną w tysiącach i ograniczone zasoby kadrowe do ich rozpatrywania, informujemy, że czas oczekiwania na rozpatrzenie wniosków jest wydłużony. Wnioski są rozpatrywane zgodnie z kolejnością wpływu. Aktualnie rozpatrywane są wnioski złożone w grudniu 2019r. i styczniu 2020r. W pierwszej kolejności wniosek sprawdzany jest pod kątem wymogów formalnych. Wszystkie niezbędne załączniki, które muszą być dołączone do wniosku są wymienione w zakładce „Złóż wniosek” https://pasazerlotniczy.ulc.gov.pl/zloz-wniosek. Prosimy o składanie kompletnych wniosków, co przyspieszy procedowanie postępowań – obecnie ok. 90% wniosków wymaga uzupełnienia. Jeżeli wniosek jest kompletny zostaje wysłane do stron zawiadomienie o wszczęciu postępowania a druga strona sporu proszona jest o zajęcie stanowiska w sprawie. Od wysłania zawiadomienia o wszczęciu, postępowanie ADR trwa nie dłużej niż 90 dni (zazwyczaj protokół końcowy strony otrzymują po ok. 30-45 dniach).
Opublikowano Uncategorized
Otagowane prawa pasażerów, rozporządzenie 261/2004, Rzecznik Praw Pasażerów
„N. sp. z o.o. w O.” we wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania powołała przesłankę z art. 3989 § 1 pkt 1 k.p.c. wskazując, że w sprawie występują istotne zagadnienia prawne polegające na konieczności rozstrzygnięcia, kiedy i na jakich warunkach możliwe jest domaganie się przez klienta organizatora turystyki zadośćuczynienia oraz dodatkowych roszczeń właściwych reżimowi deliktowemu, a także dotyczące kwestii fakultatywności roszczenia o zadośćuczynienie i jego odniesienia do zadośćuczynienia dochodzonego w reżimie odpowiedzialności kontraktowej.
Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 29 stycznia 2021 r. (V CSK 217/20) odmówił przyjęcia skargi do rozpoznania. Przyjął, że istotne zagadnienie prawne nie występuje, jeżeli Sąd Najwyższy w pewnej kwestii wyraził pogląd we wcześniejszym orzecznictwie, a nie zachodzą okoliczności uzasadniające zmianę tego poglądu. Sąd Najwyższy wskazał, że odpowiedzialność organizatora turystyki oparta jest na zasadzie ryzyka. Sąd Najwyższy przesądził w uchwale z 19 listopada 2010 r., III CZP 79/10, (OSNC 2011 nr 4, poz. 41), że art. 11a ust. 1 u.u.t., będący implementacją art. 5 dyrektywy z 13 czerwca 1990 r. w sprawie zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek (90/314/EWG), stanowi samodzielną, autonomiczną podstawę odpowiedzialności z tytułu umowy o podróż i obejmuje odszkodowanie i zadośćuczynienie za pełną szkodę wyrządzoną turyście, zarówno majątkową, jak i niemajątkową. Można powiedzieć innymi słowy, że wskazane biuro podróży („N. sp. z o.o. w O.„, myślę, że dla wielu Czytelników nie będzie zbyt trudne rozszyfrowanie o które biuro podróży chodzi) próbowało przełamać tę linię orzeczniczą, ale się nie udało. Nie można się temu dziwić z uwagi na ówczesny wymóg prawidłowej implementacji dyrektywy 90/314 i uwzględnienia orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie Leitner.
Sprawa została jeszcze wydana na podstawie ustawy o usługach turystycznych. Obecnie kwestia ta jest jednoznacznie rozstrzygnięta w art. 50 ust. 2 ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych, zgodnie z którym: „Podróżnemu przysługuje odszkodowanie lub zadośćuczynienie za poniesione szkody lub krzywdy, których doznał w wyniku niezgodności” (podobnie w dyrektywie 2015/2302). Na marginesie zauważę, że w dalszym ciągu roszczenia podróżnych w tym zakresie bywają kwestionowane przez organizatorów turystycznych. Najczęściej wynika to z tego, że organizatorzy turystyki nie dostrzegają „zmarnowanego urlopu”. Ostatnio spotkałem się z sytuacją, gdzie organizator w ogóle kwestionował tego rodzaju odpowiedzialność, nie dostrzegając obowiązujących przepisów, nie mówiąc już o wcześniejszej linii orzeczniczej. W odpowiedzi na pozew swoje stanowisko uzasadnił tak: „Roszczenia za utratę z przyjemności wypoczynku, zmarnowany urlop, mają charakter niemajątkowy. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 25 lutego 1986 roku (CZP 2/86, OSPiKA 1986, z. 6, poz. 113), przyjął, że zadośćuczynienie nie można dochodzić na podstawie umowy. Pozwany podnosi, że w polskim systemie prawnym brak jest szczególnego przepisy pozwalającego na zadośćuczynienie za doznany stres, czy pogorszenie przyjemności z wycieczki. Polskie prawo nie przewiduje zadośćuczynienia pieniężnego za szkodę niemajątkową ex contractu”. Niestety, w praktyce najczęściej w takich sprawach podróżnym pozostaje droga sądowa. Z mojego doświadczenia wynika, że podróżni najczęściej nie mają problemów z wykazaniem tego rodzaju roszczeń w sądach.
Piotr Cybula
Poniżej zamieszczam treść interesującego wyroku Sądu Rejonowego w Przemyślu z 11 marca 2020 r. (sygn. akt I C 1879/19). Z informacji, które są dostępne na Portalu Orzeczeń Sądu Rejonowego w Przemyślu wynika, że nie jest on jeszcze prawomocny. Istota przedstawionego w nim problemu polegała na przyjęciu przez organizatora turystyki, że w sytuacji zmiany miejsca zakwaterowania trójki dzieci powódki podczas kolonii oraz niemożliwości odebrania dzieci z miejsca pierwotnie ustalonego, powódka nie była uprawniona do tzw. bezkosztowego odstąpienia od umowy. Sąd przyjął, że stanowisko organizatora turystyki było błędne i że powódka żądać zwrotu całości dokonanej wpłaty.
W I M I E N I U R Z E C Z Y P O S P O L I T E J P O L S K I E J
P., dnia 11 marca 2020 roku
Sąd Rejonowy w Przemyślu – Wydział I Cywilny w składzie:
Przewodniczący: Asesor sądowy Marek Antas
Protokolant: sekr. sąd. Wioleta Kędzierska
po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2020 roku w Przemyślu
na rozprawie
sprawy z powództwa K. S.
przeciwko (…) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K.
o zapłatę
I. z a s ą d z a od pozwanej (…) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. na rzecz powódki K. S. kwotę 3 408,00 (trzech tysięcy czterystu ośmiu 00/100) złotych;
II. z a s ą d z a od pozwanej (…) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. na rzecz powódki K. S. kwotę 200,00 (dwustu 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.
Sygn. akt I.C.1879/19
wyroku z dnia 11 marca 2019 roku
Powódka żądała zasądzenia od pozwanej na swą rzecz kwoty 3 408 złotych. Żądanie swe motywowała wskazując, że w dniu 19.02.2019 roku zarejestrowała udział dzieci w kolonii organizowanej przez pozwaną i przelała na jej rzecz powyższą kwotę obejmującą dodatkową opłatę w wysokości 3×180 złotych za odebranie dzieci z P.. Po zmianie daty i miejscowości kolonii powódka wyraziła zgodę na tę modyfikację warunków umowy, zadając jednocześnie pytanie, czy dzieci zostaną odebrane z P., za co dodatkowo zapłaciła. Z uwagi na brak odpowiedzi na pytanie powódka zrezygnowała z udziału dzieci w kolonii w przeddzień wyjazdu i zażądała zwrotu całości kosztów wyjazdu.
Pozwana podniosła, że zgodnie z warunkami uczestnictwa wyjazdy z danego miasta realizowane są przy min. 8 osobach z danego miasta, na co powódka wyraziła zgodę akceptując warunki umowy. Ponieważ brakowało dostatecznej liczby osób z P., przejazd został zrealizowany z najbliższej potwierdzonej stacji, tj. z K..
Stan faktyczny sprawy przedstawia się następująco:
W dniu 19.02.2019 roku powódka zawarła z pozwaną umowę uczestnictwa trójki jej dzieci w kolonii w dniach 20.08-29.08.2019 r. Zakwaterowanie miało nastąpić w J.. Powódka uiściła dopłatę w wysokości 3x 180 złotych za odbiór jej dzieci z P.. W sumie cena wyjazdu wyniosła w sumie 3 408 złotych.
( dowód: umowa o uczestnictwa z 19.02.2019 r. – k. 5, wydruk z poczty elektronicznej z 19.02.2019 – k. 6)
Kwota powyższa została przez powódkę wpłacona pozwanej.
( dowód: wydruk z poczty elektronicznej z 20.02.2019 – k. 7)
Zgodnie z ogólnymi warunkami sprzedaży i uczestnictwa (dalej: (…)), przejazdy z poszczególnych miast realizowane są przy min. 8 zapisanych osobach z danej miejscowości. W przypadku braku wymienionego minimum przejazd zostanie zrealizowany z najbliższego potwierdzonego miasta.
( dowód: (…) k. 40)
W dniu 6.08.2019 r. pozwana poinformowała powódkę, iż z powodu niewystarczającej liczby uczestników turnus w J. został odwołany. W zamian zaproponowała powódce wyjazd jej dzieci do Ł. w dniach 21-30.08.2019 r. bez dopłaty. Powódka w dniu 7.08.2019 r. wyraziła na to zgodę, lecz zapytała się pozwanej, czy jej dzieci zostaną odebrane z P.. W dniu 19.08.2019 r. powódka otrzymała informację, iż jej dzieci zostaną odebrane z K., dlatego też w dniu 20.08.2019 r. nadała pozwanej list rezygnacyjny zawierający oświadczenie o rezygnacji z kolonii z powodu zmiany turnusu z J. na Ł. i zmiany miejsca odbioru jej dzieci, wzywając o zwrot kwoty 3408 złotych.
( dowód: wydruki z poczty elektronicznej z 6.08.2019 r. – k. 8, z 7.08.2019 – k. 8 i z 20.08.2019 r. – k. 9-11, list rezygnacyjny z 20.08.2019 r. – k. 12)
Pozwana nie uznała skuteczności listu rezygnacyjnego powódki.
( dowód: pismo pozwanej z 29.08.2019 r. – k. 13)
Pozwana nie uznała również argumentów przedstawionych w piśmie Powiatowego Rzecznika Konsumentów w P. z 11.09.2019 r.
( dowód: pisma Powiatowego Rzecznika Konsumentów w P. z 11.09.2019 r. – k. 14, oraz pozwanej z 9.10.2019 r. – k. 15)
Poszczególnych ustaleń faktycznych Sąd dokonał na podstawie dowodów przywołanych w toku dotychczasowego wywodu. Ponieważ zaś dowodom tym Sąd dał wiarę w całości, nie było konieczne wskazanie powodów, dla których Sąd uznał ich wiarygodność i moc dowodową, gdyż nie wymaga tego dyspozycja art. 328 § 2 k.p.c. ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 7.10.2009 r., III.CSK.39/09, OSNC-ZD 2010/4/100).
Sąd zważył, co następuje:
Stosownie do treści art. 40 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 24.11.2017 roku o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (t.j. Dz. U. z 2019, poz. 548, ze zm., dalej: „u.i.t.”), organizator turystyki lub agent turystyczny, w przypadku gdy impreza turystyczna jest sprzedawana za jego pośrednictwem, udziela podróżnemu, zanim podróżny ten zwiąże się jakąkolwiek umową o udział w imprezie turystycznej lub odpowiadającą jej ofertą, następujących informacji dotyczących głównych właściwości usług turystycznych: miejsce pobytu, trasę i czas trwania imprezy, w tym co najmniej przybliżoną datę początkową i końcową oraz liczbę noclegów zapewnianych w trakcie imprezy turystycznej (lit. a) oraz rodzaj, klasę, kategorię lub charakter środka transportu, a także informacje dotyczące przejazdów, w szczególności czas i miejsce wyjazdów oraz postojów, a jeżeli dokładny czas nie został jeszcze określony – o przybliżonym czasie wyjazdu i powrotu (lit. b). W myśl art. 46 ust. 1 u.i.t., organizator turystyki przed rozpoczęciem imprezy turystycznej może dokonać jednostronnie zmiany warunków umowy o udział w imprezie turystycznej także w przypadku, gdy łącznie spełnia następujące warunki: 1) zastrzegł sobie prawo do tego w umowie; 2) zmiana jest nieznaczna; 3) poinformuje podróżnego o zmianie w sposób jasny, zrozumiały i widoczny, na trwałym nośniku. Z kolei, ust. 2 pkt 1 tego artykułu przewiduje, że organizator turystyki, który przed rozpoczęciem imprezy turystycznej jest zmuszony zmienić główne właściwości usług turystycznych, o których mowa w art. 40 ust. 1 pkt 1, niezwłocznie powiadamia o tym podróżnego na trwałym nośniku; organizator turystyki może jednocześnie zaoferować podróżnemu zastępczą imprezę turystyczną, w miarę możliwości o tej samej lub wyższej jakości. Następnie, ust. 4 pkt 2 i 3 tego artykułu stanowi, iż podróżny w terminie wyznaczonym przez organizatora turystyki informuje go, że odstępuje od umowy o udział w imprezie turystycznej za zwrotem wszystkich wniesionych wpłat i bez obowiązku wniesienia opłaty za odstąpienie (pkt 2), albo odstępuje od umowy o udział w imprezie turystycznej oraz przyjmuje zastępczą imprezę turystyczną (pkt 3). W końcu, zgodnie z ust. 6 zd. 1 tego artykułu, w przypadku gdy umowa o udział w imprezie turystycznej zostanie rozwiązana zgodnie z ust. 4 pkt 2, organizator turystyki nie później niż w terminie 14 dni od dnia rozwiązania umowy o udział w imprezie turystycznej zwraca wpłaty dokonane przez podróżnego lub w jego imieniu.
Należy również zwrócić uwagę na okoliczność, iż zgodnie z pkt 33 preambuły do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr (…) z dnia 25.11.2015 r. w sprawie imprez turystycznych i powiązanych usług turystycznych, zmieniająca rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE oraz uchylającej dyrektywę Rady 90/314/EWG z dnia 25.11.2015 r. (Dz.Urz. UE. L Nr 326, str. 1), którą implementuje u.i.t., zmiany czasów wyjazdu lub przyjazdu wskazanych w umowie o udział w imprezie turystycznej należy uznać za znaczące, jeżeli, na przykład, spowodowałyby po stronie podróżnego znaczne niedogodności lub dodatkowe koszty, na przykład dodatkowe zorganizowanie transportu lub zakwaterowania.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy zauważyć, że zmiana miejsca zakwaterowania stanowiła zmianę głównych właściwości usług turystycznych określoną w art. 46 ust. 2 pkt 1 u.i.t. Dlatego też powódce służyło prawo do odstąpienia od umowy o udział w imprezie turystycznej oraz przyjęcia zastępczej imprezy turystycznej. Powódka z tego prawa skorzystała przyjmując ofertę kolonii w Ł., jednakże dale aktualne pozostawało postanowienie umowne o odbiorze jej dzieci z P., za co uiściła łącznie 540 złotych. Postanowienie to uległo zmianie w dniu 19.08.2019 r., o czym pozwana poinformowała powódkę. Stanowiło to kolejną jednostronną zmianę głównych właściwości usług turystycznych w rozumieniu art. 46 ust. 2 pkt 1 u.i.t., co aktualizowało ponownie prawo powódki do odstąpienia od umowy na podstawie art. 46 ust. 4 pkt 2 u.i.t. za zwrotem wszystkich wniesionych wpłat i bez obowiązku wniesienia opłaty za odstąpienie, zaś po stronie pozwanego obowiązek zwrotu wpłat powódki na podstawie art. 46 ust. 6 u.i.t.
Należy rozważyć kwestię wymagalności roszczenia powódki. Zgodnie z art. 46 ust. 6 u.i.t., organizator turystyki nie później niż w terminie 14 dni od dnia rozwiązania umowy o udział w imprezie turystycznej zwraca wpłaty dokonane przez podróżnego lub w jego imieniu. A zatem roszczenie powódki jest wymagalne w całości. Powyższe uzasadnia orzeczenie zawarte w punkcie I. części dyspozytywnej wyroku, które nastąpiło na podstawie przepisów przytoczonych powyżej.
Orzeczenie o kosztach procesu zawarte w punkcie II. części dyspozytywnej wyroku znajduje uzasadnienie w treści art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Na koszy te złożyła się opłata sądowa od pozwu w kwocie 200 złotych. Ponadto, w myśl art. 109 § 1 zd. 2 k.p.c., o kosztach należnych stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego lub rzecznika patentowego sąd orzeka z urzędu.
Należy również podnieść, że zarzut niewłaściwości miejscowej Sądu został oddalony jako niezasadny. Opierał się on bowiem na postanowieniach (…) o charakterze klauzul abuzywnych. Należy zgodzić się z poglądem, iż „za niedozwolone może zostać uznane postanowienie umowne zobowiązujące konsumenta do poddania sporu pod rozstrzygnięcie sądu, który może być położony daleko od jego miejsca zamieszkania; może to uczynić trudnym (uciążliwym) stawienie się konsumenta przed sądem; w sporach dotyczących niewielkich kwot pieniężnych relatywny koszt stawiennictwa konsumenta przed sądem może go zniechęcić do skorzystania z przewidzianych wprawie środków ochrony prawnej” ( uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z 19.10.2017 r., III.CZP.42/17, OSNC 2018/7-8/70). Taki też charakter miała klauzula z ust. 27 (…).
Choć od publikacji minęło już dwa lata, dopiero ostatnio dotarła do mnie informacja o ukazaniu się komentarza do ustawy o Polskiej Organizacji Turystycznej autorstwa dr. Dominika Borka.
Jak się okazuje komentarz dostępny jest również nieodpłatnie on line na stronie internetowej Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Techniczno-Humanistycznego w Radomiu: „Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o Polskiej Organizacji Turystycznej – Komentarz„.
W publikacji pt. „Prawo – narzędzie sprawiedliwości czy władzy” (Kraków 2020) ukazał się artykuł pt. „O zgodności z prawem UE regulacji art. 15k ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw„, autorstwa H. Zawistowskiej, D. Borka oraz K. Świtaja. Cała publikacja dostępna jest: tutaj.
Autorzy, jak wskazuje już sam tytuł, bronią w artykule poglądu, iż ustawodawca wydłużając termin zwrotu przedpłat klientom o dodatkowe 180 dni nie naruszył prawa unijnego. Moim zdaniem pogląd ten nie jest trafny, co szerzej uzasadniłem w tym miejscu. Podobne stanowisko reprezentuje też K. Marak w tym miejscu.
Nakładem wydawnictwa ODDK ukazała się praca pt. „Prawo turystyki. Podręcznik”. Została ona przygotowana pod redakcją Dominika Borka i Hanny Zawistowskiej. Oprócz redaktorów autorami podręcznika są również: Wojciech Pocheć, Ewa Puciata, Karol Świtaj i Dominik Wolski.
Więcej informacji o podręczniku: na stronie wydawnictwa.
Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, która przewiduje wprowadzenie do Kodeksu postępowania cywilnego nowego postępowania odrębnego pt. „Postępowanie z udziałem konsumentów”. Jeśli chodzi o usługi turystyczne, najważniejsza zmiana wynikająca z tych przepisów to art. 458(14) § 4. Zgodnie z tym przepisem:
W sprawach rozpoznawanych według przepisów działu niniejszego konsument może wytoczyć powództwo również przed sąd właściwy dla miejsca swojego zamieszkania. Nie dotyczy to spraw, w których właściwość sądu jest wyłączna.
Obecnie regułą jest, że konsument wytyczając powództwo powinien wytoczyć je przed sądem pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania. Od tej reguły mamy pewne wyjątki, ale w przypadku usług turystycznych znajdują one zastosowanie dość rzadko. Tymczasem w przypadku tych usług bardzo często siedziby przedsiębiorców są dość odległe od miejsca zamieszkania konsumentów. W praktyce oznacza to, że np. konsumenci pozywający Itakę muszą to zrobić w Opolu, Rainbow w Łodzi a Grecosa w Poznaniu. Podobnie jest jeśli chodzi o innych przedsiębiorców turystycznych, np. hotelarzy. Generalnie rzecz biorąc stanowi to dla konsumentów dodatkowe utrudnienie, które – jak można przypuszczać – część konsumentów nawet zniechęca to występowania z powództwem. Przedstawiona propozycja może to zmienić. Z drugiej strony oznacza ona spore utrudnienia dla przedsiębiorców, którzy będą musieli odpowiednio przygotować się do tego rodzaju działań konsumentów. Muszą uwzględnić to, że sprawy te będą wytyczane już „w całej Polsce”, a nie tylko sądzie właściwym dla ich siedziby. W praktyce wiele będzie zależało od tego, czy rozprawy będą odbywać się on line, czy też w tradycyjny sposób.
Nie spodziewam się jakiejś rewolucji jeśli chodzi o znaczący wzrost liczby spraw wytyczanych przez konsumentów, ale myślę, że w przypadku przyjęcia takiej ustawy liczba powództw konsumentów przeciwko organizatorom turystyki będzie z każdym rokiem rosła.
Przedstawiana propozycja oznacza też, że sprawami konsumentów usług turystycznych będą częściej zajmować się sądy i sędziowie po raz pierwszy. W obrębie wielu właściwości okręgów sądów nie ma przecież siedziby np. organizatorów turystyki. Czas pokaże, jak będą sobie z tym radziły.
W projekcie tym w kontekście usług turystycznych i sposobu rozpatrywania przez niektórych przedsiębiorców turystycznych, w tym zwłaszcza prze organizatorów turystyki reklamacji warto też zwrócić uwagę jeszcze na jeden przepis:
Art. 458(16). Jeżeli strona będąca przedsiębiorcą przed wytoczeniem powództwa zaniechała próby dobrowolnego rozwiązania sporu, uchyliła się od udziału w niej lub uczestniczyła w niej w złej wierze i przez to przyczyniła się do zbędnego wytoczenia powództwa lub wadliwego określenia przedmiotu sprawy, niezależnie od wyniku sprawy sąd może obciążyć tą stronę kosztami procesu w całości lub części, a w uzasadnionych przypadkach nawet podwyższyć je, jednak nie więcej niż dwukrotnie.”;
Przedsiębiorcy będą musieli zweryfikować, czy dotychczasowy sposób prowadzenia przez nich postępowań reklamacyjnych nie stanowi ryzyka zastosowania przez sąd tego przepisu.
Pełna treść projektowanych przepisów:
w części pierwszej w księdze pierwszej w tytule VII po dziale IIa dodaje się dział IIb w brzmieniu:
„Dział IIb
Postępowanie z udziałem konsumentów
Art. 458(14). § 1. Przepisy niniejszego działu stosuje się w sprawach o roszczenia konsumenta przeciwko przedsiębiorcy oraz o roszczenia przedsiębiorcy przeciwko konsumentowi.
§ 2. W sprawach rozpoznawanych według przepisów niniejszego działu przepisy o innych postępowaniach odrębnych stosuje się w zakresie, w jakim nie są sprzeczne z przepisami niniejszego działu.
§ 3. Przepisy niniejszego działu stosuje się, choćby przedsiębiorca będący stroną postępowania zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej.
§ 4. W sprawach rozpoznawanych według przepisów działu niniejszego konsument może wytoczyć powództwo również przed sąd właściwy dla miejsca swojego zamieszkania. Nie dotyczy to spraw, w których właściwość sądu jest wyłączna.
Art. 458(15). § 1. Przedsiębiorca będący powodem obowiązany jest powołać wszystkie twierdzenia i dowody w pozwie, a będący pozwanym – w odpowiedzi na pozew.
§ 2. Stronie będącej przedsiębiorcą udziela się pouczenia o treści § 1 i 4, jeżeli nie jest zastępowana przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej. Pouczenia udziela się powodowi niezwłocznie po wniesieniu pozwu, a pozwanemu – wraz z doręczeniem odpisu pozwu.
§ 3. Doręczając stronie będącej przedsiębiorcą pouczenia, o których mowa w § 1 i 4, przewodniczący wzywa stronę, by w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż tydzień, powołała wszystkie twierdzenia i dowody.
§ 4. Twierdzenia i dowody powołane z naruszeniem § 1-3 podlegają pominięciu, chyba że strona będąca przedsiębiorcą uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo że potrzeba ich powołania wynikła później. W takim przypadku dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym ich powołanie stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania.
Art. 458(16). Jeżeli strona będąca przedsiębiorcą przed wytoczeniem powództwa zaniechała próby dobrowolnego rozwiązania sporu, uchyliła się od udziału w niej lub uczestniczyła w niej w złej wierze i przez to przyczyniła się do zbędnego wytoczenia powództwa lub wadliwego określenia przedmiotu sprawy, niezależnie od wyniku sprawy sąd może obciążyć tą stronę kosztami procesu w całości lub części, a w uzasadnionych przypadkach nawet podwyższyć je, jednak nie więcej niż dwukrotnie.”;
Informacja o projekcie dostępna jest na stronie: RCL.
Piotr Cybula