Tag Archives: parki narodowe

„To nom jesce w dusy gro”. Wystawa o  wywłaszczeniu górali z Tatr

23 października w Kuźnicach Tatrzański Park Narodowy otwiera wystawę plenerową pt. „To nom jesce w dusy gro. O wywłaszczeniu górali z Tatr”. Na wernisaż zaprasza o godz. 12:30 do Zespołu dworsko-parkowego w Kuźnicach.

Informacja o wystawie ze strony TPN:

Jeszcze kilkadziesiąt lat temu Tatry stanowiły centrum życia górali i podhalańskiej wspólnoty – były sposobem na ślebodne, wolne życie, miejscem hodowli i wypasu owiec oraz bydła. Ciągłość gazdowania przerwał brutalnie proces wywłaszczeń, do których doszło w latach 1960–1980. Przymusowe pozbawianie własności było konsekwencją utworzenia w 1955 roku Tatrzańskiego Parku Narodowego. Wywłaszczenia dotyczyły całych nieruchomości, udziałów w prawie własności nieruchomości lub służebności na obszarze 12 081 hektarów i objęły ponad 6000 osób. 

Choć idea utworzenia Parku, formułowana jeszcze w okresie międzywojennym, miała szczytne założenia – ochrony przyrody przy poszanowaniu własności – to jej realizacja w czasach komunistycznych wypaczyła pierwotne intencje i położyła się cieniem na postrzeganiu Parku przez górali. 

Ekspozycja „To nom jesce w dusy gro. O wywłaszczeniu górali z Tatr”, przygotowana z okazji jubileuszu 70-lecia Tatrzańskiego Parku Narodowego, ukazuje tworzenie TPN w realiach PRL – zarówno z perspektywy historycznej, administracyjnej, jak i relacji mieszkańców Podhala. Wywłaszczenia przedstawiamy jako proces historyczny, gospodarczy i społeczny, który odcisnął piętno na ludzkich losach. 

Dziś Tatry, chronione jako park narodowy, odwiedzane przez miliony turystów, są wspólnym dobrem. Nie możemy jednak zapominać, że TPN powstał częściowo kosztem mieszkańców Podhala. Wierzymy, że wystawa ta stanie się okazją do szerszej społecznej dyskusji oraz popularyzacji wiedzy o wydarzeniach sprzed lat. Zrozumienie dawnego, utraconego góralskiego świata może stać się mostem łączącym przeszłość z teraźniejszością i pozwoli budować lepsze relacje góralskiej społeczności z Tatrzańskim Parkiem Narodowym. 

Wystawa odbywa się w ramach obchodów 70-lecia Tatrzańskiego Parku Narodowego.

Więcej: TPN.

NIK o zarządzaniu ochroną przyrody w parkach narodowych

Najwyższa Izba Kontroli opublikowała wyniki kontroli pt. Zarządzanie ochroną przyrody w parkach narodowych. W opracowaniu pojawiają się też informacje dotyczące turystyki w parkach narodowych, w tym dotyczące szlaków turystycznych.

Więcej informacji: NIK.

„Społeczne funkcje obszarów chronionych” – konferencja (Kraków, 18-19.03.2022 r.)

W dniach 18-19 marca 2022 r. w Krakowie odbędzie się konferencja pt. „Społeczne funkcje obszarów chronionych”. Odbędzie się ona w 150. rocznicę utworzenia pierwszego na świecie parku narodowego i 90. rocznicę powstania Pienińskiego Parku Narodowego. Jako hasło przewodnie konferencji przyjęto cel utworzenia Parku Narodowego Yellowstone, zawarty w akcie jego powołania: „For the Benefit and Enjoyment of the People”, który motywuje do podjęcia dyskusji dotyczącej społecznych funkcji parków narodowych i innych obszarów prawnie chronionych.

Konferencja odbędzie się na terenie Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie, jej Wydział Turystyki i Rekreacji jest jednym z jej organizatorów.

Szczegółowe informacje: Zaproszenie na konferencję i komunikat

Formularz zgłoszeniowy: Społecznie funkcje obszarów chronionych-formularz

Kontakt: 150yellowstone@gmail.com

Czy parki narodowe powinny tak informować odwiedzających?

PS. poprosiłem Park Gór Stołowych o zmianę treści tego komunikatu.

Czy parki narodowe powinny wydawać bilety dla osób uprawnionych do bezpłatnego wstępu?

Często otrzymujemy maile z końcową informacją o treści typu: „Pomyśl o środowisku, zanim wydrukujesz ten e-mail”. Sprawy ochrony środowiska odgrywają coraz większe znaczenie w naszym codziennym życiu. Zarówno te większe, jak i te mniejsze, o których również nie możemy zapominać.

Wchodząc niedawno na teren Słowińskiego Parku Narodowego otrzymałem taki oto bilet:

Nie jest to jakaś duża ilość papieru, ale pojawia się pytanie, czy w tym przypadku taki bilet jest w ogóle potrzebny, zwłaszcza biorąc pod uwagę podstawowy cel parku, jakim jest ochrona przyrody. Niektóre parki są odwiedzane przez setki tysięcy turystów, więc nie są to też z pewnością ilości znikome.

Zapytałem więc ten park narodowy, w jakim celu są wydawane takie bilety. Poniżej otrzymana odpowiedź:

A więc są to cele „administracyjno-kontrolne”.

Rozmawiałem też przed chwilą z pracownikiem innego parku narodowego. Praktyka jest podobna, a wyjaśnienie takie: „my to potrzebujemy do sprawozdania dla ministerstwa” (chodzi o liczbę osób wchodzących na takiej podstawie).

Pytanie, czy nie można jednak wprowadzić pewnych zmian, aby zorganizować to w inny sposób? Ochrona przyrody jest ważna nie mniej niż statystyka. Poprosiłem w tej sprawie o stanowisko Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Piotr Cybula

„OPŁATY ZA WSTĘP DO POLSKICH PARKÓW NARODOWYCH”

W czasopiśmie Zeszyty Prawnicze (2020, nr 3) ukazał się artykuł dr Aleksandry Gawrysiak-Zabłockiej pt. Opłaty za wstęp do polskich parków narodowych.

Artykuł ten dostępny jest: tutaj.

Ustawa o parkach narodowych?

Ministerstwo Klimatu i Środowiska przygotowało projekt ustawy o parkach narodowych. Ma on został przyjęty przez rząd w IV kwartale tego roku.

Więcej o projekcie można przeczytać w artykule: Parki narodowe mają dostać ustawę i centralny zarząd na portalu Prawo.pl.

Sąd federalny w USA uznał pozwolenia oraz opłaty za filmowanie w parku narodowym za naruszające konstytucję

Niedawno w USA zapadł bardzo ciekawy wyrok w sprawie dotyczącej pozwoleń oraz poboru opłaty za komercyjne filmowanie w parku narodowym. Orzeczenie jest ciekawe także z tego punktu widzenia, że również w Polsce niektóre praktyki parków narodowych budzą w tym zakresie poważne wątpliwości.

W sprawie tej sąd federalny z Waszyngtonu orzekł, że wprowadzanie przez park narodowy pozwoleń lub opłat za filmowaniem na terenie parku narodowego narusza konstytucję USA.

Sprawę tę zainicjował reżyser Gordon Price w grudniu 2019 r. Pod koniec 2018 r. otrzymał on mandat za filmowanie bez zezwolenia na terenie parku narodowego. Reżyser uznał, że taki wymóg stanowi naruszenie jego wolności słowa. Ostatecznie sędzia Colleen Kollar-Kotelly przychylił się do tego zarzutu, uznając, że taka wypowiedź jest chroniona przez pierwszą poprawkę do konstytucji.

Więcej o sprawie można przeczytać w artykułach:

Filmmaker Sues Feds Over „Unconstitutional” Fees to Shoot in National Parks

NPPA files amicus brief asking Federal Court to overturn photo permitting requirements in national parks

National Park Service Can’t Require Permits and Fees for Commercial Filming, Judge Rules

Czas pokaże, czy to orzeczenie w jakikolwiek sposób wpłynie na praktykę w Polsce.

Uchwała Rady WPiA UW w sprawie poprawy systemu tworzenia i powiększania parków narodowych

7 września 2020 r. Rada Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego przyjęła poniższą uchwałę w sprawie zmiany systemu tworzenia i powiększania parków narodowych:

Pozostaje mieć nadzieje, że również inne wydziały i uczelnie przyjmą podobne stanowisko w tej istotnej sprawie.

Źródło: Uchwała Rady WPiA w sprawie zmiany systemu tworzenia i powiększania parków narodowych

„Ekonomiczne uwarunkowania funkcjonowania parków narodowych w Polsce” – nowa publikacja

Nakładem wydawnictwa Difin ukazała się publikacja pt. Ekonomiczne uwarunkowania funkcjonowania parków narodowych w Polsce, autorstwa Beaty Pater.

Więcej informacji o książce na stronie wydawnictwa: Difin.