UOKiK wycofał raport z kontroli organizatorów turystyki z 2003 r.

Pierwszym raportem UOKiK z kontroli organizatorów turystyki jest raport z 2003 r. W przeciwieństwie do pozostałych raportów, nie jest on już dostępny na stronie internetowej UOKiK.

20 maja 2011 r. wystąpiłem do UOKiK z poniżej wskazanym pytaniem, dotyczącym zawartej w tym raporcie informacji o tzw. potrąceniach ryczałtowych. Zwróciłem uwagę, że informacja ta może wprowadzać w błąd z uwagi na później ukształtowaną linię orzeczniczą. 1 czerwca 2011 r. otrzymałem odpowiedź z UOKiK w której zgodzono się z przedstawionym przeze mnie poglądem i poinformowano o wycofaniu tego raportu ze strony internetowej UOKiK.

Skierowane pytanie:

W Państwa raporcie z kontroli organizatorów turystyki z 2003 r. znaleźć można poniższą informację na temat tzw. potrąceń ryczałtowych stosowanych przez organizatorów turystyki. Wynika z niej, że dopuszczacie Państwo możliwość stosowania takich potrąceń, z zachowaniem warunków przez Państwa wskazanych. Późniejsza linia orzecznicza SOKiK jednak jednoznacznie zakwestionowała w ogóle taką możliwość. Raport w dalszym ciągu winieje na Państwa stronie. Prosiłbym o informację, czy Państwo w dalszym ciągu podtrzymujecie więc ten pogląd. Jeżeli przyjmiemy, że w świetle aktualnego orzecznictwa takie potrącenia nie są dopuszczalne, to informacja taka moim zdaniem może wprowadzać zarówno przedsiębiorców jak i konsumentów w błąd,

„Nałożenie na konsumenta, który nie wykonał zobowiązania lub odstąpił od umowy, obowiązku zapłaty rażąco wygórowanej kary umownej lub odstępnego – art. 385³ pkt 17 k.c.

Stwierdzono w około 80% zbadanych wzorców.

Uczestnik ma prawo zrezygnować z wycieczki (odstąpić od umowy) w każdej chwili, zarówno przed rozpoczęciem podróży, jak i w jej trakcie. Jeżeli nastąpiło to z powodu okoliczności leżących po stronie biura podróży (np. zmiana istotnych warunków umowy, jak cena, termin, miejsce pobytu i standardu zakwaterowania, srodka transportu, trasa wycieczki, program), konsumentowi należy się zwrot pełnej wpłaconej ceny bez żadnych potrąceń

(…). Problem pojawia się w sytuacji, gdy konsument odstępuje od umowy z powodu okoliczności leżących po jego stronie.Niezależnie od tego czy są to okoliczności zawinione przez konsumenta, czy też nie, jest on zobowiązany do zapłaty umówionego wynagrodzenia. Z reguły biura podróży zastrzegają potrącenia z dokonanych wpłat za wycieczkę. Wysokość potrąceń zależy od terminu rezygnacji z wycieczki. Jest to rodzaj kary umownej, zastrzeżonej na przypadek niewykonania zobowiązania przez uczestnika. Jednakże wysokość tej „kary”, zazwyczaj jest rażąco wygórowana.

Kwestionowane zapisy o tym charakterze są sformułowane poprzez postanowienia typu:

„W przypadku rezygnacji uczestnika w imprezie Biuro zwraca dokonane przez niego wpłaty pomniejszone o koszty manipulacyjne w kwocie 100 zł. od osoby oraz 90% ceny imprezy przy terminie rezygnacji 15-10 dni, 100% ceny imprezy mniej niż 10 dni od daty rozpoczęcia imprezy”.

Treść ww. postanowień narusza interes ekonomiczny konsumenta umożliwiając organizatorowi turystyki potrącanie kwot, które przewyższają faktycznie poniesione przez organizatora koszty imprezy turystycznej, co stanowi niedozwoloną klauzulę umowną okresloną w art. 385³ pkt 17 kodeksu cywilnego.

Zapis mówiacy o tym, że uczestnik zobowiązany jest do pokrycia kosztów rezygnacji w wysokości 100 % kosztów ceny imprezy stanowi pewnego rodzaju standard obowiązujący na rynku turystycznym. Co prawda, ustawa o usługach turystycznych przewiduje ubezpieczenie od kosztów rezygnacji lub przerwania uczestnictwa w imprezie turystycznej, jednakże warunki tego ubezpieczenia na ogół nie są zbyt korzystne, gdyż zawierają liczne ograniczenia oraz zwrot tylko części poniesionych kosztów, a jednocześnie pociągają za sobą dodatkowe koszty konsumenta. Liczne skargi konsumentów potwierdzają problem dotyczący stosowania bardzo wysokiego „odstępnego” w sytuacji rezygnacji z usługi przez konsumenta. W umowach, które zostały przeanalizowane, „potrącenia” (jak to określają organizatorzy) wynoszące 100 % są pobierane w sytuacji „rezygnacji” między 7 lub 8 dniem przed rozpoczęciem imprezy turystycznej, ale także w okresie dłuższym niż 14 dni przed rozpoczęciem imprezy.

W związku z tym, należy rozważyc zmianę postanowień umownych w następujący sposób. Należałoby skrócic ww. terminy do np. 3 dni przed rozpoczęciem imprezy lub zachowując powyższe terminy – zmniejszyć wysokość potrąceń do np. 70-80%. O tym, że jest to możliwe swiadczą rozwiązania przyjęte w niektórych umowach, które – co prawda – należą do rzadkości. Ponadto biuro podróży może odliczyć sobie udokumentowane koszty, które poniosło, zachowując prawo do roszczeń odszkodowawczych z tytułu utraconych korzyści”.