Ministerstwo Sportu i Turystyki opublikowało na swojej stronie internetowej komunikat dotyczący odpowiedzialności organizatorów turystyki wobec klientów w związku z sytuacją w Egipcie. Zamieszczam go poniżej. Interesujące jest stwierdzenie, że:
Organizatorzy turystyki nie mają ustawowego obowiązku dokonywania pełnego zwrotu wpłaconych kwot w sytuacji, w której konsument rezygnuje z udziału w imprezie, która nie została odwołana i nie zostały zmienione istotne warunki umowy. Zastosowanie mają wówczas postanowienia dotyczące rezygnacji z imprezy zawarte w umowie z klientem.
Z drugiej strony MSiT uznaje obecną sytuację za siłę wyższą. Jeśli tak, to pojawia się pytanie, jak należy traktować fakt nieodwołania w takiej sytuacji przez organizatora turystyki imprezy turystycznej, co wiązałoby się z koniecznością zaoferowania klientowi imprezy zastępczej lub zwrotem wszystkim wpłaconych kwot? Z komunikatu wynika, że dopóki organizator nie odwołał imprezy turystycznej, to klient nie może z niej zrezygnować „bezkosztowo”. Czy jednak na pewno powinniśmy tak traktować sytuację kiedy siła wyższa już występuje i nic nie wskazuje na to, żeby sytuacja miała w najbliższych dniach się zmienić? Wydaje się, że jeżeli organizator turystyki nie odwołuje w takiej sytuacji imprezy turystycznej, to takie zaniechanie co najmniej narusza dobre obyczaje. Takie stanowisko – korzystne dla organizatorów turystyki – jest wewnętrznie nieco sprzeczne. Z jednej strony uznajemy jakieś zjawisko za siłę wyższą, która uniemożliwia realizację imprezy turystycznej, a z drugiej formalnie czekamy, aż organizator turystyki „odwoła” imprezę turystyczną.
Treść komunikatu:
W związku z aktualną sytuacją w Egipcie część biur podróży czasowo odwołała wycieczki do Egiptu, które miały odbyć się w ciągu najbliższych tygodni, w tym m.in.: Triada i TUI Poland – do 4 lutego, Exim Tours i Ecco Holiday – do 6 lutego br., Neckermann Polska – do 7 lutego br., BP Itaka – do końca lutego br.
W związku z pojawiającymi się wątpliwościami dotyczącymi prawa klientów do zwrotu kosztów odwołanej wycieczki Ministerstwo Sportu i Turystyki przekazuje stanowisko w sprawie zakresu odpowiedzialności organizatora turystyki wobec klienta w związku z odwołaniem imprezy turystycznej lub rezygnacją klienta.
- Zgodnie z art. 14 ust. 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych, jeżeli organizator przed rozpoczęciem imprezy turystycznej jest zmuszony, z przyczyn od niego niezależnych, zmienić istotne warunki umowy z klientem, klient może przyjąć proponowaną zmianę umowy albo odstąpić od umowy za natychmiastowym zwrotem wszystkich wniesionych świadczeń ibez obowiązku zapłaty kary umownej.
- Zgodnie z art. 14 ust. 6 ww. ustawy, jeżeli klient, zgodnie z powyższym, odstępuje od umowy lub jeżeli organizator odwołuje imprezę turystyczną z przyczyn niezależnych od klienta, klient ma prawo uczestniczyć w imprezie zastępczej o tym samym lub wyższym standardzie, chyba że zgodzi się na imprezę o niższym standardzie za zwrotem różnicy w cenie albo żądać natychmiastowego zwrotu wszystkich wniesionych świadczeń.
Ww. przepisy art. 14 ust. 5-6 ustawy o usługach turystycznych uprawniają klienta do zwrotu wszystkich wniesionych świadczeń lub udziału w imprezie zastępczej o tym samym lub wyższym standardzie, chyba że zgodzi się na imprezę o niższym standardzie za zwrotem różnicy w cenie. Przepis ten nie dopuszcza natomiast, aby za imprezę zastępczą biuro podróży mogło żądać jakiejkolwiek dodatkowej dopłaty
Aktualną sytuację w Egipcie można zakwalifikować zarówno jako działanie siły wyższej (która w świetle ustalonej judykatury Sądu Najwyższego oznacza zdarzenie zewnętrzne i niemożliwe do przewidzenia, któremu nie udało się zapobiec) oraz jako działanie osób trzecich nieuczestniczących w wykonywaniu usług przewidzianych w umowie, których nie można było przewidzieć ani uniknąć. W obu przypadkach mamy do czynienia z przesłankami wyłączającymi odpowiedzialność organizatora turystyki. Należy jednak podkreślić, że wyłączenie odpowiedzialności organizatora turystyki wobec klienta na mocy art. 14 ust. 7 ustawy o usługach turystycznych, dotyczy jedynie prawa klienta do odszkodowania, którego nie należy mylić z prawem do pełnego zwrotu wniesionych świadczeń.
Organizatorzy turystyki nie mają ustawowego obowiązku dokonywania pełnego zwrotu wpłaconych kwot w sytuacji, w której konsument rezygnuje z udziału w imprezie, która nie została odwołana i nie zostały zmienione istotne warunki umowy. Zastosowanie mają wówczas postanowienia dotyczące rezygnacji z imprezy zawarte w umowie z klientem. W takim wypadku organizator turystyki zgodnie z orzecznictwem Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, ma jednak prawo zatrzymać tylko rzeczywiste koszty, które poniósł w związku z realizacją umowy.
PRAWO TURYSTYCZNE 
Pingback: Zamieszki w Egipcie – co powinien zrobić turysta? « Prawo i Turystyka
Witam!
To jest najbardziej obiektywna i kompetentna opinia dotycząca tematu wycieczki do Egiptu w obecnej sutuacji.
Nie wiem czy moge prosić o rozwinięcie tematu : kwestia zapłaconych biletów lotniczych. Miałem uczestniczyc w wyjeżdzie, gdzie bilety lotnicze opłaciłem już niestety w Polsce, reszte kosztów – hotel i pakiet nurkowy, na miejscu w Dahabie.
Bardzo dziękuję za odpowiedż.
Myślę, że bedzie ona przydatna nie tylko dla mnie.
Pozdrawiam!
Pingback: Przegląd prasy (05.02.2011) « Prawo i Turystyka
Pingback: Rezygnacja z wakacji w Egipcie – jak odzyskać pieniądze? « Prawo i Turystyka
Pingback: Siła wyższa w turystyce raz jeszcze | Sarzalski Legal Consulting
Jeżeli chodzi o dobre obyczaje, to trudno mi wymyślić w jaki sposób autor upatruje w tym możliwości zwrotu dla turysty pełnej kwoty wpłaconej organizatorowi turystyki. Być może chodzi mu o traktowanie umownego prawa odstąpienia za zapłatą określonej kwoty jako nielegalnego w kontekście art. 385[1] par 1 – to jednak jest już ugruntowane w orzecznictwie, gdzie wskazuje się, że w takim przypadku biuro podróży musi zwrócić turyście wszystko co nie stanowi realnie poniesionych kosztów organizatora.
Zgadzam się, z ustawową schizofrenią, która nie pozwala turyście odstąpić od umowy z powodu siły wyższej, natomiast pozwala na to tylko i wyłącznie organizatorowi, jednak upatrywanie w sile wyższej i nieodwołaniu przez organizatora wycieczki możliwości zwrotu pełnej kwoty wpłaconych pieniędzy jest chyba zbyt daleko idące.
Klasycznie siła wyższa uznawana jest za okoliczność, która powoduje zwolnienie obu stron z odpowiedzialności za wykonanie zobowiązania. Nie oznacza to jednak, że strony zawsze powinny zwrócić sobie wszystkie świadczenia. Powinny być zwrócone te świadczenia, które nie zostały realnie skonsumowane, co wynika pośrednio z treści art. 495. § 1. k.c. (stosowanego także do umów o świadczenie usług turystycznych) – Jeżeli jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które żadna ze stron odpowiedzialności nie ponosi, strona, która miała to świadczenie spełnić, nie może żądać świadczenia wzajemnego, a w wypadku, gdy je już otrzymała, obowiązana jest do zwrotu według przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.
Tym niemniej stanowisko ciekawe i gdyby był Pan uprzejmy je rozwinąć to chętnie podjąłbym dalszą dyskusję.
Pozdrawiam,
Błażej Sarzalski
Pingback: Blog Prawo Turystyczne: rezygnacja z wakacji w Egipcie – jak odzyskać pieniądze? | Dziennik Turystyczny
Po pierwsze, dla jasności, według mnie nie można traktować „wydarzeń w Egipcie” generalnie jako siły wyższej uniemożliwiającej spełnienie przez organizatora turystyki świadczenia w każdym przypadku. Sprawa ta powinna być rozpatrywana zawsze mając na uwadze konkretne okoliczności.
Po drugie, przepisy art. 14 ust. 6 i 7 ustawy o usługach turystycznych mają charakter lex specialis w stosunku do art. 495 kodeksu cywilnego, stąd nie można zgodzić się z kategorycznym stwierdzeniem bez żadnych zastrzeżeń, że przepis ten jest stosowany do umów o usługi turystyczne. Właśnie z art. 14 ust. 6 wynika inny sposób rozliczenia niż wynikający z art. 495 k.c. Taki sposób rozliczenia wynika między innymi z praktyki (wymuszanej) przez organizatorów turystyki do spełnienia przez klientów swoich świadczeń, zanim swoje świadczenie spełni organizator turystyki. Dostrzegając ją ustawodawca wprowadził omawianą ochronę.
Po trzecie, z ustawy o usługach turystycznych, jak i samej dyrektywy 90/314 wynika, że ustawodawca dopuszcza możliwość pobierania przez organizatora turystyki zapłaty za imprezę turystyczną, jednak świadczenie klienta podlega daleko idącej ochronie. Przejawia się to np. instytucją zabezpieczenia finansowego, jak i – w omawianym zakresie – ochroną na wypadek niemożliwości świadczenia z uwagi na wystąpienie siły wyższej.
Po czwarte, w kontekście art. 14 ust. 6 u.u.t. należy przyjąć, że jeżeli pojawia się siła wyższa, to organizator turystyki jest zmuszony „odwołać” imprezę turystyczną. Jeżeli teraz przyjdzie klient do biura podróży i powie organizatorowi turystyki, że chce zwrot całej wpłaconej kwoty, ponieważ organizator turystyki nie będzie mógł wykonać swojego zobowiązania, to czy organizator turystyki może powiedzieć, że wcale jej nie odwołuje i nie musi zwracać klientowi wpłaconej ceny? Czy taka wykładnia nie prowadzi do absurdu? W przypadku konieczności zmiany istotnych postanowień umowy w ustawie wyraźnie wskazuje się, że organizator turystyki powinien „niezwłocznie o tym powiadomić klienta”. W kontekście ogólnego obowiązku współpracy przy wykonaniu zobowiązania (także zgodnie z zasadami współżycia społecznego), przepisy ustawy o usługach turystycznych m.zd. powinny być interpretowane w ten sposób, że także w przypadku konieczności odwołania imprezy turystycznej z powodu siły wyższej organizator turystyki ma obowiązek niezwłocznego poinformowania o tym klienta i zaproponować mu możliwości wynikające z art. 14 ust. 6 u.u.t. (impreza zastępcza lub zwrot świadczeń).
Po piąte, w świetle powyższego należy przyjąć, że sposób rozliczenia wskazany w art. 14 ust. 6 u.u.t. (obowiązek zwrotu całej wpłaconej kwoty) powinien znaleźć zastosowanie również w sytuacji, gdy organizator turystyki nie może zrealizować swojego świadczenia z uwagi na wystąpienie siły wyższej. Przemawia za tym wykładnia funkcjonalna tego przepisu. Jeżeli klient jest chroniony w przypadku otrzymanej informacji od organizatora od odwołaniu, to tym bardziej powinien być chroniony gdy organizator o tym go nie informuje.
Po szóste, jeżeli organizator turystyki obiektywnie rzecz biorąc zasadnie przyjmuje, że siła wyższa może ustąpić, co umożliwi wykonanie zobowiązania, to nie ma obowiązku odwoływania imprezy turystycznej, a klient może zrezygnować z niej, przeważnie za zapłatą pewnej sumy (co do wysokości tej sumy mamy już bogate orzecznictwo).